Ahîlik kurumundaki eğitiminin asıl amaçlarından biri ferdi sosyalleştirerek şahsiyet haline getirmek ve üstün insan kılmak tır. Bireyin sosyalleşmesi için gerekli kabul edilen ve görgü kuralları olarak ifade edilen bütün kuralların Ahî zaviyelerinde, Ahî örgütü üyelerine kazandırılmaya çalışılmıştır. Bu kuralların bireye benimsetilmesi için cumartesi akşamları zaviyelerde dersler verilmiş ve uygulanması mümkün olanlar uygulanmıştır. Fütüvvetin ancak bu kurallarla tamam olabileceği beyan edilmiş ve nefis terbiyesi ders terbiyesinden hayırlıdır hadisi esas alınarak kurallar benimsetilmeye çalışılır. Ferdin tavır ve davranışları haline getirilmek istenen görgü kuralları şu şekilde sıralanabilir:

1. Yemekte edepler 12 tanedir:

- Sağ dizin yukarıya dikilmesi, - Sol ayağın aşağıda durması, - Lokmanın çiğnenmesi, - Lokmanın küçük olması, - Yemeği dökmemesi, - Ağzında lokma varken konuşmaması, - Başkasının lokmasını gözetmeme, - Ekmeği ısırıp bırakmama, - Ekmeği yemeğin suyuna batırmamak, - Ağzını şapırdatmamak, - Yemekten sonra ellerini yıkamak ve silmek.

2. Su içmekle ilgili edepler 3 tanedir:

- Bardağı (tası) iki eli ile tutmak, - Dinlene dinlene içmek ve bitirmek, - Dökmemek.

3. Söz söylemekteki edepler 4 tanedir:

- Sert konuşmamak (ağızdan bir şey sıçramaması için) - Konuşurken sağa sola bakmamak, - Sen, ben değil de siz, biz olarak hitap etmek, - El kol hareketleri ile bir şeyi ifade etmemek.

4. Elbise giymekte dört edep vardır:

- Sağdan başlamak, - Yürüyerek bir şey giymemek, dururken giymek.

5. Evden çıkmaktaki edepler:

- Çıkarken sol ayakla çıkmak, - Neşeli çıkmak, - Endişeli çıkmamak, - Çıkarken yukarıya bakmamak.

6. Yürümekteki edepler:

- Sert yürümemek, - Çukurlara basmamak, - Yanlara bakarak yürüme (dikkatli olma), - Yol ortasında yürümemek, - Kimsenin ardınca bakmamak, - Büyüğünün önünde yürümemek, - Birisiyle giderken bir işle meşgul olup, onu bekletmemek.

7. Mahallede:

- İşi olmadıkça mahallede gezmemek, - Karşıdan gelene yakın olma, - Açık kapı ve pencerelerden bakmamak, - Çocuklara uymamak,

8. Pazarda:

- Omuzunu kimseye vurmamak, - Uzaktakileri çağırmamak, - Kahkaha ile gülmemek, - Tükürmemek, - Bir şey yememek ve içmemek.

9. Alış-verişte:

- Yumuşak söylemek, - Az almak, - Aldığı şeyi geri vermemek.

10. Eve bir şey getirmede:

- Elbisesini taşıma vasıtası yapmama, - Açıktan getirmeme, - Eve varır varmaz yememe.

11. Eve girerken:

- Haber verme, - Sağ ayakla girmek, - Selam vermek, - Çevreye bakmamak, - Besmele ile eve girmek.

12. Oturmaktaki edepler:

- Sağ dizi dikmek ve sol ayağın yerde olması, - Kendi yerini bilmek, - Ayağı örtmek, - Ev sahibi konuşmadan konuşmamak.

13. Misafirlikte:

- Çağırmaya gelenin önünde yürümemek, - Yiyecek ne var diye sormamak, - Yemekten sonra çok oturmamak.

14. Hasta Ziyareti:

- İkindiden sonra gitmek, - Güler yüzlü olmak, - Hastanın sağ yanına oturmak, - Çok oturmamak, - Fatiha okumak.

Aslında görgü kuralları 700'den fazla olarak tek tek sayılmış ve ahîye öğretilmeğe çalışılmıştır. Ahîlik eğitimi, ferdin bütün gün (24 saat) yapacağı işleri ve yerine getirmesi gereken davranışları kapsamayı hedeflemiştir. Böylece birey, düzenli bir eğitimle, yaratılış amacına uygun şekilde hareket eden olgun bir kişiliğe kavuşturulmuş olacaktır.

H. İbrahim İNCEKARA

Karaman Esnaf ve Sanatkarlar Odaları Birliği

Genel Sekreteri.